Burn-out, schuld van de werkgever!

Burn-outs worden niet alleen veroorzaakt door een te hoge werkdruk of door veeleisende werkgevers, zo waarschuwen experts. Ook werknemers hebben een rol: zij moeten zelf hun privéleven aanpassen om niet opgebrand te raken.

Het is te makkelijk om alleen werkgevers de schuld van een burn-out te geven, zegt de Belgische hoogleraar neuropsychiatrie Theo Compernolle in de Vlaamse krant De Standaard. “Alsof het een taboe is om diegene die ziek of overspannen is ook de verantwoordelijkheid te laten dragen. Terwijl een burn-out minstens voor de helft ook je eigen verantwoordelijkheid is.”

Die verantwoordelijkheid ligt volgens Compernolle bij het feit dat mensen in hun privéleven gejaagd zijn.

Waar mensen vroeger nog wel eens vijf minuten niks deden, wordt nu de smartphone erbij gepakt: in de file, in de wachtrij voor de kassa, wachtend op een afspraak. Dat zorgt voor constante stroom aan prikkels waarbij er constant moet worden gemultitaskt, zoals e-mails lezen bij het ontbijt en podcasts luisteren tijdens het hardlopen.

Mensen gunnen zichzelf geen rust

En dat terwijl je eerder tot rust komt door bijvoorbeeld ouderwets met pantoffels aan de krant te lezen of naar de radio te luisteren. “Mensen die zich kunnen losmaken van de voortdurende dwang om te multitasken, zullen het maken in de toekomst”, aldus Compernolle. “En dan niet enkel op professioneel vlak, ook in relaties, met kinderen, gezondheid, enzovoorts.”

Ook leidt de smartphone tot een fear of missing out, waardoor mensen de drang voelen om overal bij te zijn.

Mascha Mooy van Bye Bye Burnout herkent het uit haar praktijk. “Mensen met een burn-out klagen over werkdruk, maar gunnen zichzelf vaak ook in hun privéleven geen rust. Als je aan het einde van een werkdag moe bent, waarom ga je dan nog naar een feestje of sporten? Waarom blijf je niet gewoon thuis lekker op de bank hangen, maar kies je ervoor om gestrest naar de yogales te gaan en daar volledig gestyled op de hipste yogamat te staan?”

Burn-out kan tot faillissement leiden

CBS, TNO en Arboned becijferden eerder dat burn-outs het Nederlandse bedrijfsleven jaarlijks 1,8 miljard euro kosten. Hoewel een werkgever zich dusdanig kan verzekeren dat de verzekering het loon van de werknemer doorbetaalt, moet je als werkgever sowieso altijd betalen voor diens re-integratietraject.

Mooy: “De kosten van een burn-out kunnen al gauw oplopen tot 100.000 tot 200.000 euro per werknemer, afhankelijk van de functie. Zelfs wanneer je als werkgever bent verzekerd, moet je zeker zo’n 65 procent van dat bedrag alsnog zelf betalen. Kleinere organisaties zijn daar niet altijd op geënt, waardoor de burn-out van een werknemer soms zelfs tot een faillissement kan leiden.

Lees ook: Bedrijf failliet om zieke medewerker

Gewoonweg te druk

Het is om die reden dat Mooy vindt dat werknemers zelf ook wel wat verantwoordelijkheid mogen nemen om fysiek en geestelijk gezond te blijven.

“Werknemers verwachten van hun werkgever dat die iets doet aan een te hoge werkdruk. Maar andersom ligt er ook een verantwoordelijkheid. Ik woon zelf in Amsterdam in een buurt waar millennials iedere avond naar feestjes toe gaan. Dat moeten ze zelf weten, maar het is niet netjes naar een werkgever toe wanneer je vervolgens een burn-out krijgt omdat je leven gewoonweg te druk is.”

Wie is schuldig?

Ook rechters vinden dat een burn-out niet automatisch de schuld is van een werkgever. Zo haalde afgelopen november een ‘klinisch chemisch analist’ bakzeil bij het Gerechtshof. Zij eiste ruim 223.000 euro van haar werkgever voor een veroorzaakte burn-out.

Omdat de medewerkster voorafgaand aan haar burn-out in haar jaarverslag aangaf veel voldoening uit haar werk te halen en bovendien niet structureel overuren werkte, oordeelde het Hof dat de werkgever niet was tekortgeschoten qua zorgplicht.

In de zaak van een verpleegkundige oordeelde de rechter dat er ‘wel wat op de arbeidsomstandigheden was aan te merken, maar dat deze niet dermate extreem waren dat er vanuit gegaan moet worden dat deze de klachten hebben veroorzaakt’.

Dit was overigens anders in een zaak waarin een werknemer jarenlang standaard zo’n twintig uur per week had overgewerkt, zonder dat daar iets tegenover stond. In dat geval achtte de rechter de werkgever wel verantwoordelijk.

Rust, Reinheid, Regelmaat

Wat kunnen werknemers dan zelf doen?

“Rust, reinheid, regelmaat,” zo adviseert Mooy. Eet drie keer per dag, ga op tijd naar bed, drink niet te veel alcohol en zet een rem op je sociale leven. Ben je aan het einde van een werkdag of in het weekend moe? Handel ernaar.”

“Je hoeft niet met iedereen koffie te drinken, naar alle verjaardagen te gaan of vier keer per week te sporten. En wanneer je voelt dat je ook dan alsnog te druk bent, overleg met je werkgever of je tijdelijk wat minder uren kan werken.”

Gerelateerd:

• Bore-out op je werk
• Kan werkgever aansprakelijk zijn voor burn-out?